Ponad 60 os\u00f3b z Polski, Niemiec i siedmiu innych kraj\u00f3w wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 w Mi\u0119dzynarodowych Warsztatach Diagnostyki Rentgenowskiej i Naukowych Zastosowa\u0144 Europejskiego Lasera XFEL. Spotkanie odby\u0142o w dniach 14-17 lutego w Rynie – poinformowa\u0142 dr Marek Paw\u0142owski, rzecznik Instytutu Problem\u00f3w J\u0105drowych w \u015awierku (IPJ) – organizatora imprezy. <\/p>\n

\nNaukowcy dyskutowali o szczeg\u00f3\u0142ach konstrukcyjnych i zastosowaniach najwi\u0119kszego europejskiego lasera na swobodnych elektronach XFEL. <\/p>\n

\n\u00d3w laser – jak t\u0142umaczy dr Paw\u0142owski – to najwi\u0119ksze urz\u0105dzenie tego typu na \u015bwiecie. Rozpocz\u0119ta w lutym 2007 roku inwestycja, powstaje w niemieckim o\u015brodku synchrotronowym DESY pod Hamburgiem i ma warto\u015b\u0107 ok. miliarda euro. “XFEL b\u0119dzie mia\u0142 d\u0142ugo\u015b\u0107 3,4 km, a emitowane przez niego fale elektromagnetyczne b\u0119dzie mo\u017cna regulowa\u0107 w zakresie od 6 do 0,1 nm (nanometr\u00f3w) – ta ostatnia warto\u015b\u0107 odpowiada mi\u0119kkiemu promieniowaniu rentgenowskiemu. Przewiduje si\u0119, \u017ce pe\u0142n\u0105 zdolno\u015b\u0107 operacyjn\u0105 laser ten osi\u0105gnie w 2014 roku” – dodaje rzecznik IPJ.<\/p>\n

\nLaser b\u0119dzie pracowa\u0142 wysy\u0142aj\u0105c promieniowanie w postaci impuls\u00f3w. Jednak mo\u017cliwo\u015bci badawcze urz\u0105dzenia znacznie by wzros\u0142y, gdyby impulsy uda\u0142o si\u0119 wytwarza\u0107 w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y. Jak informuje dr Paw\u0142owski, rozwi\u0105zanie tego problemu proponuj\u0105 naukowcy ze \u015awierka. Mog\u0142oby ono zosta\u0107 wykorzystane tak\u017ce przy budowie polskiego lasera na swobodnych elektronach POLFEL. Projekt jego budowy z\u0142o\u017cono do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy\u017cszego.<\/p>\n

\n“Zdaniem uczestnik\u00f3w spotkania, POLFEL staje si\u0119 coraz bardziej koniecznym elementem powstaj\u0105cej europejskiej laserowej infrastruktury badawczej” – relacjonuje dr Paw\u0142owski.<\/p>\n

\nProjekt POLFEL, przygotowany przez IPJ, przewiduje budow\u0119 lasera d\u0142ugo\u015bci do 400 m, emituj\u0105cego bardzo kr\u00f3tkie impulsy \u015bwiat\u0142a ultrafioletowego o mocy do 0,22 GW. Uczestnicyw warsztat\u00f3w podkre\u015blali, \u017ce POLFEL funkcjonowa\u0142by nie tylko jako urz\u0105dzenie badawcze, ale r\u00f3wnie\u017c jako prototyp pozwalaj\u0105cy przygotowa\u0107 technologie niezb\u0119dne do modernizacji europejskiego lasera XFEL. “W praktyce oznacza to, \u017ce nowoczesne technologie pojawi\u0142yby si\u0119 w Polsce wcze\u015bniej ni\u017c w innych krajach Europy” – zwraca uwag\u0119 prof. Grzegorz Wrochna z IPJ.<\/p>\n

\nPodczas spotkania w Rynie podkre\u015blano, \u017ce dzi\u0119ki odpowiednim modyfikacjom mo\u017cna wyd\u0142u\u017cy\u0107 fale emitowane przez lasery na swobodnych elektronach a\u017c do zakresu fal terahercowych. Promieniowanie terahercowe nale\u017cy do s\u0142abo znanego zakresu fal elektromagnetycznych mi\u0119dzy podczerwieni\u0105 a falami radiowymi. S\u0105 to niewidzialne dla oka i nieszkodliwe tzw. fale T.<\/p>\n

\n“Pierwsze pr\u00f3by tego typu s\u0105 ju\u017c prowadzone z laserem FLASH, dzia\u0142aj\u0105cym w niemieckim o\u015brodku DESY. Zmodyfikowany laser na swobodnych elektronach, pracuj\u0105cy w zakresie terahercowym, do\u0142\u0105czy\u0142by do zaledwie trzech takich urz\u0105dze\u0144 zbudowanych na \u015bwiecie. Polscy fizycy uczestnicz\u0105cy w Warsztatach zaprezentowali r\u00f3wnie\u017c pomys\u0142, jak uzyska\u0107 wi\u0105zk\u0119 terahercow\u0105 w laserze POLFEL” – informuje rzecznik IPJ.<\/p>\n

\nPotencja\u0142 badawczy laser\u00f3w FEL jest tak du\u017cy, \u017ce Europejskie Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych ESFRI umie\u015bci\u0142o je na Europejskiej Mapie Drogowej – w\u015br\u00f3d priorytetowych przedsi\u0119wzi\u0119\u0107 naukowych, o kluczowym znaczeniu dla rozwoju nauki i gospodarki ca\u0142ego kontynentu. Dodatkowo w kwietniu 2008 r. Komisja Europejska utworzy\u0142a infrastruktur\u0119 IRUVX, obejmuj\u0105c\u0105 sie\u0107 laser\u00f3w FEL w Niemczech (o\u015brodki DESY i BESSY), W\u0142oszech (Sincrotrone Trieste), Wielkiej Brytanii (Science and Technology Facilities Council) i Szwecji (Lund University MAX-lab).<\/p>\n

\nLasery FEL emituj\u0105 promieniowanie w impulsach trwaj\u0105cych zaledwie femtosekundy (femtosekunda to jedna biliardowa cz\u0119\u015b\u0107 sekundy – PAP). Tak kr\u00f3tkie impulsy umo\u017cliwiaj\u0105 filmowanie przebiegu reakcji chemicznych i proces\u00f3w biologicznych. Dodatkowo sp\u00f3jno\u015b\u0107 \u015bwiat\u0142a laserowego pozwala – podobnie jak w holografii – rejestrowa\u0107 obrazy tr\u00f3jwymiarowe. Mechanizm generowania wi\u0105zki laserowej umo\u017cliwia ponadto modyfikowanie d\u0142ugo\u015bci fali laserowej i dopasowanie jej do struktury energetycznej atom\u00f3w badanej pr\u00f3bki. W ten spos\u00f3b udaje si\u0119 np. lokalizowa\u0107 atomy w cz\u0105steczkach bia\u0142ek. Dzi\u0119ki olbrzymiej mocy impuls\u00f3w mo\u017cna r\u00f3wnie\u017c modyfikowa\u0107 powierzchnie materia\u0142\u00f3w w celu nadawania im niezwyk\u0142ych w\u0142asno\u015bci.<\/p><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Ponad 60 os\u00f3b z Polski, Niemiec i siedmiu innych kraj\u00f3w wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 w Mi\u0119dzynarodowych Warsztatach Diagnostyki Rentgenowskiej i Naukowych Zastosowa\u0144 Europejskiego Lasera XFEL.<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_mi_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[34],"tags":[],"class_list":["post-4617","post","type-post","status-publish","format-standard","category-wydarzenie"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4617","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=4617"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4617\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=4617"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=4617"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=4617"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}