<\/p>\n

\nB\u0142\u0119dy projektowe spowodowa\u0142y \u015bmiertelne w skutkach oberwanie si\u0119 stropu w tunelu (Boston 2006 r.).<\/em><\/p>\n

\nKurz ju\u017c opad\u0142 po zawaleniu si\u0119 nowego tunelu w Bostonie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce dwa lata temu, ale in\u017cynierowie nadal nie wyci\u0105gn\u0119li wszystkich wniosk\u00f3w z tej tragedii, kt\u00f3rej zreszt\u0105 mo\u017cna by\u0142o bez problemu unikn\u0105\u0107.<\/p>\n

\nNie do wszystkich dotar\u0142o jeszcze, \u017ce gdy in\u017cynierowie maj\u0105 do czynienia z nowymi materia\u0142ami, powinni ostro\u017cnie podchodzi\u0107 do \u017ar\u00f3de\u0142 informacji, z kt\u00f3rych korzystaj\u0105<\/em> – twierdzi Myer Ezrin, specjalista do spraw analizy awarii i by\u0142y pracownik naukowy w Institute of Material Science (Instytucie Materia\u0142oznawstwa) na University of Connecticut. In\u017cynierowie pracuj\u0105cy z materia\u0142em, w kt\u00f3rego zastosowaniu maj\u0105 niewielkie do\u015bwiadczenie lub nie maj\u0105 go w og\u00f3le ? zw\u0142aszcza, je\u015bli jest to sprawa \u017cycia i \u015bmierci, jak by\u0142o w przypadku tunelu w Bostonie ? musz\u0105 zbada\u0107 istniej\u0105ce mo\u017cliwo\u015bci, a potem potwierdzi\u0107 wyniki tego badania.<\/em><\/p>\n

\nZdaniem Ezrina, podczas konstrukcji \u0142\u0105cznikowego stropu tunelu w Bostonie pope\u0142niono nast\u0119puj\u0105ce b\u0142\u0119dy: <\/p>\n

\n
• \n
  wybrano niew\u0142a\u015bciwy materia\u0142 na spoiwo maj\u0105ce utrzymywa\u0107 betonowe p\u0142yty pe\u0142ni\u0105ce rol\u0119 podwieszanego sufitu<\/div>\n<\/li>\n
• \n
  brak by\u0142o rzetelnej i przejrzystej komunikacji mi\u0119dzy in\u017cynierami budowy i in\u017cynierami dostawcy \u017cywicy<\/div>\n<\/li>\n
• \n
  in\u017cynierowie niewystarczaj\u0105co zbadali przyczyny, z jakich w roku 1999 \u015bruby kotwowe, wykorzystuj\u0105ce to samo lepiszcze w innym tunelu, zawiod\u0142y<\/div>\n<\/li>\n
• \n
  nie rozwa\u017cono u\u017cycia sufitu podwieszanego, wykonanego z innego materia\u0142u ni\u017c beton<\/div>\n<\/li>\n<\/ul>\n

  \n10 lipca 2006 roku samoch\u00f3d osobowy jad\u0105cy na lotnisko Logan w Bostonie przejecha\u0142 przez ulic\u0119 D tunelu \u0142\u0105cznikowego, czyli cz\u0119\u015bci\u0105 projektu okre\u015blanego cz\u0119sto mianem ?Big Dig?. Gdy ko\u0142o godziny 23 samoch\u00f3d zbli\u017ca\u0142 si\u0119 do ko\u0144ca tunelu, 26 ton betonowych paneli run\u0119\u0142o na jezdni\u0119, zgniataj\u0105c samoch\u00f3d i zabijaj\u0105c pasa\u017cera. Panele te by\u0142y cz\u0119\u015bci\u0105 podwieszonego sufitu przytwierdzonego do betonowego stropu za pomoc\u0105 gwintowanych \u015brub osadzonych w wywierconych wcze\u015bniej otworach wype\u0142nionych \u017cywic\u0105 epoksydow\u0105. Martha Coakley, Prokurator Generalny stanu Massachusetts postawi\u0142a dostawcy \u017cywicy, firmie Powers Fasteners, jeden zarzut – nieumy\u015blnego spowodowania \u015bmierci, za kt\u00f3ry przewidziano maksymaln\u0105 kar\u0119 wynosz\u0105c\u0105 1000 dolar\u00f3w. Pozostali wykonawcy unikn\u0119li potencjalnych oskar\u017ce\u0144 w sprawie karnej, p\u0142ac\u0105c odszkodowanie w wysoko\u015bci 450 mln dolar\u00f3w na rzecz urz\u0119dnik\u00f3w stanowych i federalnych.<\/p>\n

  \nPierwszym i najpowa\u017cniejszym b\u0142\u0119dem by\u0142o zastosowanie szybkowi\u0105\u017c\u0105cej \u017cywicy dostarczonej przez firm\u0119 Powers. W sprawozdaniu wydanym w zesz\u0142ym roku Narodowa Rada Bezpiecze\u0144stwa Transportu (NTSB) zidentyfikowa\u0142a prawdopodobn\u0105 przyczyn\u0119 tragedii jako niew\u0142a\u015bciw\u0105 receptur\u0119 \u017cywicy epoksydowej i postawi\u0142a in\u017cynierom z Gannett Fleming i Bechtel\/Parsons Brinckerhoff zarzut niewykrycia potencjalnego pe\u0142zania \u017cywicy ustalaj\u0105cej kotw\u0119. Pe\u0142zanie to by\u0142o krytyczn\u0105, d\u0142ugoterminow\u0105 przyczyn\u0105 wypadku. Rada odnotowa\u0142a, \u017ce Gannett Fleming przewidzia\u0142a w umowie zastosowanie kotew o odpowiedniej odporno\u015bci na pe\u0142zanie. Wyb\u00f3r bardziej odpowiedniej \u017cywicy m\u00f3g\u0142 zapobiec wypadkowi.<\/p>\n

  \nPrzyczyn\u0105 wypadku by\u0142 brak wiedzy, zrozumienia chemii i technologii polimer\u00f3w, czym wykazali si\u0119 in\u017cynierowie odpowiedzialni za projekt i budow\u0119 sufitu, kt\u00f3ry uleg\u0142 zawaleniu – twierdzi Ezrin. Dlaczego, skoro polimer\u00f3w u\u017cywa si\u0119 od ponad 50 lat w instalacjach, w kt\u00f3rych zabezpieczenie przed wypadkami ma znaczenie kardynalne, nadal istnieje przepa\u015b\u0107 mi\u0119dzy in\u017cynierami, kt\u00f3rzy stosuj\u0105 polimery a tymi, kt\u00f3rzy je wytwarzaj\u0105?.<\/p>\n

  \n<\/p>\n

  \n\u015aruba w jednej z kotew zacz\u0119\u0142a si\u0119 wysuwa\u0107<\/em><\/p>\n

  \nWed\u0142ug Ezrina, w tym przypadku problem polega\u0142 na niezrozumieniu chemii klej\u00f3w epoksydowych. Zdolno\u015b\u0107 tych klej\u00f3w do znoszenia du\u017cych, trwa\u0142ych obci\u0105\u017ce\u0144 zale\u017cy od poziomu sieciowania w ich \u0142a\u0144cuchach molekularnych. Sieciowanie \u0142\u0105czy poszczeg\u00f3lne \u0142a\u0144cuchy z wi\u0105zaniami kowalencyjnymi, skutecznie przesuwaj\u0105c polimer w kierunku niesko\u0144czonej wagi molekularnej<\/em> – dodaje. Skutkiem tego jest zmniejszona zmiana wymiar\u00f3w pod obci\u0105\u017ceniem.<\/em><\/p>\n

  \nSieciowanie 101<\/strong><\/p>\n

  \nSieciowanie w termoutwardzalnych uk\u0142adach dwuelementowych, takich jak kleje epoksydowe, osi\u0105ga si\u0119 poprzez zastosowanie drugiej substancji chemicznej, zwanej utwardzaczem. Jego sk\u0142ad chemiczny okre\u015bla wielko\u015b\u0107 sieciowania i odporno\u015b\u0107 na pe\u0142zanie pod obci\u0105\u017ceniem.<\/p>\n

  \nZdaniem NTSB, Powers Fasteners nie zapewni\u0142a in\u017cynierom pracuj\u0105cym nad projektem ?Big Dig? wystarczaj\u0105co dok\u0142adnych i wyczerpuj\u0105cych informacji na temat wytrzyma\u0142o\u015bci \u017cywicy Fast Set na dzia\u0142anie d\u0142ugotrwa\u0142ych obci\u0105\u017ce\u0144 rozci\u0105gaj\u0105cych.<\/p>\n

  \nEzrin twierdzi, \u017ce in\u017cynierowie ci powinni byli przeprowadzi\u0107 badanie \u017cywicy Fast Set, a nie po prostu polega\u0107 na zaleceniach dostawcy.<\/p>\n

  \nProblem pogorszy\u0142y jeszcze trudno\u015bci zwi\u0105zane z instalacj\u0105. W niekt\u00f3rych przypadkach \u015bruby nie zosta\u0142y pokryte \u017cywic\u0105 w wystarczaj\u0105cym stopniu. Cz\u0119\u015b\u0107 problemu stanowi fakt, \u017ce \u017cywice wstrzykuje si\u0119 pionowo, z do\u0142u do g\u00f3ry<\/em> – stwierdza Ezrin. Innym problemem zwi\u0105zanym ze stosowaniem \u017cywicy epoksydowej jest to, \u017ce mo\u017ce ona nie przylgn\u0105\u0107 dobrze do betonowego stropu.<\/em> O\u015bwiadczenie firmy Powers, \u017ce w niekt\u00f3rych przypadkach instalatorzy zastosowali niew\u0142a\u015bciwy gatunek \u017cywicy, zwi\u0119kszy\u0142o jeszcze panuj\u0105ce zamieszanie.<\/p>\n

  \nNTSB ustali\u0142a, \u017ce odpowiedzialnym za wypadek jest dostawca \u017cywicy i za\u017c\u0105da\u0142a, by Powers Fasteners, dystrybutor i jego dostawca Sika Corp., wprowadzi\u0142y korekty w opisie produktu i na jego opakowaniu, tak by by\u0142o jasne, \u017ce materia\u0142y szybkowi\u0105\u017c\u0105ce (odpowiednio Power- Fast Epoxy Injection Gel Fast Set i \u017cywica epoksydowa Sikadur Injection Gel AnchorFix-3) zosta\u0142y dopuszczone do zastosowania tylko tam, gdzie nara\u017cenie na dzia\u0142anie obci\u0105\u017ce\u0144 jest kr\u00f3tkotrwa\u0142e. Powers Fasteners oferuje tak\u017ce produkt o nazwie Standard Set, kt\u00f3ry m\u00f3g\u0142by by\u0107 bardziej odpowiedni do zastosowania w tunelu ?Big Dig?. Od czasu wypadku Powers czterokrotnie zwi\u0119kszy\u0142a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142czynnik bezpiecze\u0144stwa swoich materia\u0142\u00f3w szybkowi\u0105\u017c\u0105cych.<\/p>\n

  \nEzrin powiedzia\u0142, \u017ce wypadek w tunelu ?Big Dig? jest szczeg\u00f3lnie irytuj\u0105cy, poniewa\u017c podobny wypadek wydarzy\u0142 si\u0119 w innym tunelu w roku 1999. Zaanga\u017cowani w spraw\u0119 in\u017cynierowie przyj\u0119li po prostu, \u017ce przyczyn\u0105 wypadku by\u0142a nieprawid\u0142owa instalacja i nie zbadali mo\u017cliwo\u015bci katastrofy spowodowanej pe\u0142zaniem<\/em> – dodaje.<\/p>\n

  \nEzrin nie mo\u017ce tak\u017ce zrozumie\u0107, dlaczego podwieszany sufit wykonano z betonu. Bardzo cz\u0119sto stosuje si\u0119 sufity lekkie, wykonane na przyk\u0142ad z pianki. Po fatalnym w skutkach wypadku w roku 2006 in\u017cynierowie zdecydowali, \u017ce podwieszony sufit nie jest w og\u00f3le potrzebny i nakazali usun\u0105\u0107 wszystkie jego modu\u0142y.<\/p>\n

  \nW swoim sprawozdaniu ko\u0144cowym NTSB zaleci\u0142a, by federalny i stanowy zarz\u0105d dr\u00f3g opracowa\u0142 normy i protoko\u0142y dotycz\u0105ce testowania kotew mocowanych za pomoc\u0105 klej\u00f3w i nara\u017conych na d\u0142ugotrwa\u0142e obci\u0105\u017cenia rozci\u0105gaj\u0105ce, kt\u00f3re s\u0105 instalowane nad jezdniami. NTSB stwierdzi\u0142a, \u017ce normy te powinny bra\u0107 pod uwag\u0119 charakterystyki pe\u0142zania polimer\u00f3w. Obowi\u0105zkowa kontrola tunelu tak\u017ce powinna mie\u0107 miejsce. Mi\u0119dzynarodow\u0105 Rad\u0119 Kodeks\u00f3w (ang. The International Code Council) nak\u0142oniono, by zacz\u0119\u0142a wymaga\u0107 przeprowadzania test\u00f3w pe\u0142zania przed kwalifikacj\u0105 wszystkich klej\u00f3w do mocowania kotew.<\/p>\n

  \ndn<\/p>\n

  ---

  \n\n\n\n

  \n Wnioski, kt\u00f3re wyci\u0105gni\u0119to z wypadku<\/strong><\/p>\n \n \n Upewnij si\u0119, \u017ce znasz podstawowe cechy polimer\u00f3w, kt\u00f3re mog\u0105 sta\u0107 si\u0119 przyczyn\u0105 wypadk\u00f3w (podatno\u015b\u0107 na pe\u0142zanie pod d\u0142ugoterminowym obci\u0105\u017ceniem rozci\u0105gaj\u0105cym).<\/div>\n<\/li>\n \n Podchod\u017a ostro\u017cnie do dostarczonego przez dostawc\u0119 certyfikatu dotycz\u0105cego charakterystyk oferowanych przez niego materia\u0142\u00f3w.<\/div>\n<\/li>\n \n Zorganizuj jasne i ci\u0105g\u0142e kana\u0142y komunikacji z in\u017cynierami w ca\u0142ym \u0142a\u0144cuchu dostaw.<\/div>\n<\/li>\n \n Przeprowad\u017a testy i kontrole gwarantuj\u0105ce niezawodno\u015b\u0107 systemu.<\/div>\n<\/li>\n<\/ul>\n<\/td>\n<\/tr>\n<\/tbody>\n<\/table>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" In\u017cynierowie musz\u0105 zrozumie\u0107 podstawowe cechy polimer\u00f3w, takie jak odporno\u015b\u0107 na pe\u0142zanie kt\u00f3re mog\u0105 sta\u0107 si\u0119 przyczyn\u0105 wypadk\u00f3w, i w mniejszym stopniu polega\u0107 na danych pochodz\u0105cych od dostawcy. Kurz ju\u017c opad\u0142 po zawaleniu si\u0119 nowego tunelu w Bostonie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce dwa lata temu, ale in\u017cynierowie nadal nie wyci\u0105gn\u0119li wszystkich wniosk\u00f3w z tej tragedii, kt\u00f3rej zreszt\u0105 mo\u017cna by\u0142o bez problemu unikn\u0105\u0107.<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_mi_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[],"tags":[157],"class_list":["post-3652","post","type-post","status-publish","format-standard","tag-igus"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3652","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3652"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3652\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3652"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3652"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.designnews.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3652"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}