Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris zostanie uruchomione w 2014 r. na terenie III Kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie-Pychowicach. W środę 16 maja uroczyście wmurowano akt erekcyjny pod inwestycję, której wartość wynosi ponad 143 mln zł.
Jak poinformował PAP dyrektor centrum prof. Marek Stankiewicz, krakowski synchrotron, w którym rozpędzone w polu magnetycznym elektrony emitują promieniowanie elektromagnetyczne, będzie pierwszym tego typu urządzeniem w Europie środkowej.
Synchrotron jest stosowany do badań m.in. w fizyce, chemii, materiałoznawstwie, geologii, mineralogii, biochemii, farmakologii, biologii i medycynie. Przy jego pomocy można wykonać analizy, których nie da się przeprowadzić stosując inne źródła promieniowania elektromagnetycznego.
„Synchrotron znajdzie szerokie zastosowanie w prowadzeniu interdyscyplinarnych badań w wielu dziedzinach nauki. Będzie dostępny zarówno dla badaczy w Polsce – z uczelni publicznych, prywatnych, instytutów naukowych, jak i uczonych zagranicznych” – wyjaśnił prof. Stankiewicz.
Urządzenie, które powstanie w Krakowie będzie mieć obwód 96 metrów. Jest wzorowane na jednym z bardzo nowoczesnych szwedzkich synchrotronów. Inwestycja jest współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Przy budowie, a potem eksploatacji synchrotronu znajdzie zatrudnienie kilkudziesięciu młodych fizyków, elektroników, mechaników i informatyków. Znacznie więcej będzie mogło pracować na nim w charakterze użytkowników promieniowania synchrotronowego. Gdy sukcesywnie zbudowane zostaną kolejne linie pomiarowe, to w ciągu roku nawet ponad 1 tysiąc osób będzie mogło wykonywać swoje badania naukowe na pierwszym polskim synchrotronie.
Na świecie pracuje kilkadziesiąt takich urządzeń, najwięcej w Japonii i USA. W Europie Zachodniej jest ok. 10 synchrotronów, najbliższe Polsce – w Niemczech i Szwecji, nasi naukowcy do tej pory prowadzą badania we współpracy z kolegami z zagranicznych ośrodków.
